EHUko ingeniariek 10.000 aldiz kargatzen den bateria bat asmatu dute. UPV/EHUko ikertzaileek erakutsi dute zientziak eta teknologiak bat egin dezaketela irtenbide iraunkor eta iraultzaile bat sortzeko. Haien azken aurkikuntzak, 10.000 aldiz baino gehiagotan kargatu daitekeen bateria konpostagarri batek, energia ulertzeko modua betirako aldatzeko ahalmena du.
- Arauei aurre eginez: bateria konpostagarria
Bateria hori benetan apartekoa egiten duena konpostatzeko gaitasuna da. Zelulosa bezalako material naturalez eta moluskuek harkaitzetan itsasteko erabiltzen duten kolatik sortua, bateria hori edukiontzi marroira bota daiteke ingurumenari kalterik eragin gabe.
Bilboko Ingeniaritza Eskolako irakaslea eta ikerketaren egileetako bat den Erlantz Lizundiak adierazi duenez, helburua litiozko baterien ohiko alternatiba jasangarri eta merke bat garatzea izan da, haiek botatzerakoan kalte handiak eragiten baitzaizkio ingurumenari.
- Etorkizunerako bateria 27 urteko bizitza erabilgarria
Baina bateria konpostagarria ingurumena errespetatu ez ezik, oso iraunkorra da. Lizundiaren esanetan, bateria egunero kargatu daiteke 27 urtez, lorpen harrigarria, gaur egungo bateria askoren iraupena askoz gainditzen duena.
Energia atxikitzeko eta askatzeko aurrekaririk gabeko gaitasun hori aldaketa bat izan liteke energiaren industrian.
- Hurrengo urratsa: masifikazioa eta aplikazio praktikoa
IA hiru hamarkada iraun dezakeen eta segurtasunez konposta daitekeen bateria batekin, ikertzaile bilbotarrek zalantzan jarri dute energia teknologiari dagokionez posible zela uste genuena. Baina hau hasiera besterik ez da. Hurrengo urratsa teknologia hau masa-merkatura nola eraman eta egoera praktikoetan nola aplikatu daitekeen asmatzea izango da. Azken finean, bateria bat elika ditzaketen gailuak bezain erabilgarria da.
Iraunkortasuna eta energia-eraginkortasuna gero eta foku handiagoan dauden mundu honetan, garapen horrek ondorio nabarmenak izan ditzake. Gure gailuak elikatzeko modua alda lezake, sortzen ditugun hondakin toxikoen kopurua murriztea eta etorkizun berdeago eta iraunkorrago baterantz aurrera egiten lagunduko digu.
Laburbilduz, euskal ingeniarien aurkikuntza oso ondo izan daiteke baterien etorkizuna: konpostagarriak, iraunkorrak eta eraginkorrak. Eta guztia zelulosa pixka bat, molusku kola pixka bat eta euskal asmamen dosi on bati esker.
- 20 milioi mugikor bazterrera urtero Espainian
Gaur egun, ezingo genituzke gure eguneroko zereginak bete mugikorrik eta bestelako gailu elektronikorik gabe. Baina, zoritxarrez, gailu horien bizi-itxaropena nahiko mugatua da. Espainian, 20 milioi telefono mugikorren gailu baino gehiago baztertzen dira urtero.
Kopuru horren atzean, alde batetik, zaharkitze planifikatua dago, bai hardware bateraezintasunagatik, bai sistema eragilearen eguneratze faltagatik. Gailu mota honen beste funtsezko alderdi bat bateria da, normalean litio-ioi teknologian oinarritzen dena. Bateria hauek normalean 1.000 karga baino gutxiagoko bizitza erabilgarria dute.
Hala, telefono adimendunek batez beste 18 hilabeteko erabilera izaten dute, eta oso kasu bakanetan lauzpabost urte baino gehiago erabiltzen dira.
Arazo horiek konpontzeko estrategietako bat bateria iragankorrak garatzea izango litzateke, azpiproduktu ez-toxikoetan degradatzen diren material ugarietan oinarrituta. Hori guztia, ohiko litio-ioizko pilek dituzten errendimendu estandarrak mantenduz. Baina hau benetan posible al da?
- Ekonomia zirkularra, konponbide partziala
Gaur egun hedatuena den irtenbidea ekoizpen-sistema linealetik aldentzen diren eredu zirkularrak hartzean datza. Hau da, “ekoiztu, kontsumitu, bota”-tik ohitura berrietara pasatzea, gailu mugikorrak, edo horien zati bat, beste aplikazio batzuetan berrerabili ahal izateko.
Ikuspegi zirkularra kontuan hartzen badugu, birziklapena baino gehiago berrerabiltzea edo birmanufakturako alternatibak hobetsi behar dira. Aukera posible bat berme-sistemak, bilketa sistemak eta bigarren eskuko merkatuak dira.
Badaude gaikako bilketa egin ondoren mugikorrak birkondizionatzen dituztenak, gero kostu txikiagoan saltzeko. Horrelako ekimenek ingurumen, gizarte eta ekonomia onura handiak sortzen dituzte.
Beste aukera bat bateriak birziklatzea da. Tratamendu kimiko eta termiko ezberdinen bidez, baterietatik ekonomikoki garrantzitsuak diren materialak atera daitezke, gero bateria berriak fabrikatzeko erabiliko direnak. Horrela, litioa, kobaltoa edo manganesoa bezalako materialen eragin kaltegarriak mugatzen dira, eta meatzaritzako metalak erauzteko prozesu tradizionalen beharra saihesten da.
Baina zer gertatzen da tratatu ezin diren gailu elektronikoekin?
- Biltzen ez diren mugikorrak
Kontuan izan behar da sakelako telefonoak direla bilketa tasa baxuenak dituzten gailu elektronikoak. Hainbat erakunde publikok ahaleginak egin arren, hala nola laguntzarik gabeko puntu garbi mugikorren instalazioa, oso arrisku handia dago ingurunean sakelako telefono ugari galtzeko.
Hondakin elektronikoen % 17,4 baino ez da behar bezala jasotzen, tratatzen eta birziklatzen. Gainerakoa ez dago dokumentatuta, eta zati handi bat helmuga ezberdinetan amaitzen da, zabortegietatik baso, ibai edo itsasoetaraino. Horrek esan nahi du material ez-biodegradagarri eta oso toxikoen kopuru handi batek, hala nola kobaltoa, nikela, manganesoa eta elektrolito organikoak, lurzorua, airea, ura eta izaki bizidunak kutsatzen amaitzen duela; gizakiak barne.
